Της δικηγόρου LLM, κας Κ.Ι.Μαζαράκη, συνεργάτη της δικηγορικής εταιρείας NOMOS (www.nomos.gr)

Στον πρόσφατο εργασιακό νόμο (ν. 5053/2023) και, συγκεκριμένα, στο άρθρο 33 προβλέφθηκε ότι από την 01.01.2024 θα αρθεί η αναστολή της ισχύος των νομοθετικών διατάξεων, των συλλογικών συμβάσεων εργασίας  και των διαιτητικών αποφάσεων, που προβλέπουν την αύξηση των μισθών ή των ημερομισθίων των εργαζομένων με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας (π.χ. επίδομα πολυετίας, επίδομα χρόνου εργασίας, επίδομα τριετίας, επίδομα πενταετίας).
Η ως άνω αναστολή  είχε επιβληθεί με το άρθρο 4 της αριθ. 6/28.2.2012 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο από την 01.01.2024 καταργείται.

Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το προαναφερόμενο άρθρο, καθώς και την αριθ. πρωτ. 88073/06.10.2023 Εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, οι λεπτομέρειες του τρόπου υπολογισμού του χρόνου υπηρεσίας των εργαζόμενων εκ μέρους των επιχειρήσεων / εργοδοτών και της συνακόλουθης αναπροσαρμογής των μηνιαίων αποδοχών του προσωπικού τους, που τυχόν προκύψει από την 01.01.2024, έχουν ως ακολούθως:

 Εργαζόμενοι που διαθέτουν προϋπηρεσία διανυθείσα πριν από την 14.12.2012

Η προϋπηρεσία του εργαζομένου, που είχε προσληφθεί πριν από την 14.02.2012, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί μέχρι και την παραπάνω ημερομηνία, θα συνεχίζει να διανύεται μετά την 01.01.2024.

Π.χ. χρόνος υπηρεσίας εργαζόμενου, που ανερχόταν κατά την 14.02.2012 σε 2 έτη και οκτώ μήνες και εξαιτίας της αναστολής είχε «παγώσει» θα συνεχίσει να «τρέχει» από την 01.01.2024 και την 30.04.2024 θα συμπληρωθεί η πρώτη τριετία. 

 Εργαζόμενοι που προσελήφθησαν μετά την 14.12.2012

 Η προϋπηρεσία εργαζομένου, που προσλήφθηκε μετά από την 14.02.2012 ξεκινά να υπολογίζεται / εξελίσσεται από την 01.01.2024 και μετά.

 Χρόνος εργασίας που αναγνωρίζεται ως προϋπηρεσία
 για τους εργαζομένους που αμείβονται με τον νόμιμο κατώτατο μισθό

 Για όσους εργαζόμενους αμείβονται με το νόμιμο κατώτατο μισθό ή ημερομίσθιο, ως χρόνος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται:

1.        ο χρόνος εργασίας, που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα από τη συμπλήρωση του 19^ου έτους της ηλικίας για όσους απασχολούνται ως υπάλληλοι και από τη συμπλήρωση του 18^ου έτους της ηλικίας για όσους απασχολούνται ως εργατοτεχνίτες και μέχρι και την 14.02.2012 και

2.        ο χρόνος εργασίας, που θα διανυθεί μετά την 01.01.2024 και στο εξής.

 

Η προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας καθορίζεται ως εξής:

α) Για τους υπαλλήλους σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις (3) τριετίες και, συνολικά, σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) για προϋπηρεσία εννέα (9) ετών. 

β) Για τους εργατοτεχνίτες σε ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι (6) τριετίες και συνολικά τριάντα τοις εκατό (30%) για προϋπηρεσία δεκαοκτώ (18) ετών.

 

Χρόνος εργασίας που αναγνωρίζεται ως προϋπηρεσία
για τους εργαζομένους που αμείβονται με βάση συλλογική σύμβαση εργασίας

Ο τρόπος απόδειξης της προϋπηρεσίας, που διανύθηκε μέχρι και την 14.02.2012 ή θα διανυθεί από την 01.01.2024 και στο εξής, εξαρτάται από το περιεχόμενο των σχετικών ρυθμίσεων της συλλογικής σύμβασης εργασίας στην οποία υπάγεται ο εργαζόμενος.

Επισημαίνεται ότι κατά το διάστημα από το 2012 μέχρι και το 2023 υπογράφηκαν νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας (εάν και πολύ λιγότερες από το παρελθόν), που προέβλεπαν μισθολογικά κλιμάκια και μισθολογικές ωριμάνσεις ανάλογα με το χρόνο υπηρεσίας των υπαγόμενων σε αυτές εργαζομένων. Σε αυτές προβλέπεται ότι η μεταβολή των αποδοχών των εργαζομένων αναστέλλεται σύμφωνα με όσα ορίζει η εκάστοτε νομοθεσία (δηλαδή η ως άνω καταργηθείσα από την 01.01.2024 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου). Η κατάργηση της παραπάνω αναστολής θα έχει ως αποτέλεσμα την εφαρμογή των όρων των εν λόγω συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που προέβλεπαν υπηρεσιακές ωριμάνσεις. Ο τρόπος υπολογισμού, τόσο της προϋπηρεσίας, όσο και των μηνιαίων αποδοχών των εργαζομένων θα εξαρτηθεί από τις προβλέψεις της συγκεκριμένης εφαρμοστέας συλλογικής σύμβασης εργασίας. 

 Τρόπος υπολογισμού της προϋπηρεσίας των μερικώς απασχολούμενων

Ο χρόνος εργασίας όσων απασχολούνται με καθεστώς μερικής απασχόλησης λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας τους με τον ίδιο τρόπο που λαμβάνεται υπόψη και για τον εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης. Τούτο σημαίνει ότι ο χρόνος μερικής απασχόλησης που αντιστοιχεί στον ημερήσιο χρόνο τού εργαζόμενου με πλήρη απασχόληση αντιστοιχεί σε μία ημέρα προϋπηρεσίας. 

 

 Τρόπος απόδειξης προϋπηρεσίας

 Για την αναγνώριση της προϋπηρεσίας του ο εργαζόμενος προσκομίζει στον εργοδότη οποιαδήποτε έγγραφο, από το οποίο προκύπτει ο χρόνος εργασίας, που διανύθηκε μέχρι και την 14.02.2012. Ενδεικτικά αναφέρονται βεβαιώσεις εργοδότη, ασφαλιστικό βιβλιάριο του τότε ΙΚΑ, άλλα σχετικά πιστοποιητικά. Η προσκόμιση των αποδεικτικών εγγράφων θα πρέπει να αποδεικνύεται (π.χ. έγγραφη αίτηση του εργαζομένου και απόδειξη παραλαβής των αποδεικτικών στοιχείων εκ μέρους του), εφόσον η υποχρέωση του εργοδότη να αναπροσαρμόσει τις αποδοχές των εργαζομένων του ξεκινά από τη γνωστοποίηση των απαραίτητων στοιχείων από τον εργαζόμενο, εκτός εάν πρόκειται για στοιχεία, που ο εργοδότης έχει ήδη στη διάθεσή του. 

Ειδικά για την προϋπηρεσία, που αναγνωρίζεται με βάση τις ρυθμίσεις συλλογικής σύμβασης εργασίας ανάλογα με το είδος αυτής (π.χ. κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική) θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ανάλογα ο κλάδος στον οποίο εργάσθηκε ο εργαζόμενος, η ειδικότητα με την οποία εργάσθηκε, το είδος της επιχείρησης.  

 

Εργαζόμενοι που αμείβονται με αποδοχές υπέρτερες των νομίμων (συμβατικός καθορισμός των αποδοχών)

Εάν οι καταβαλλόμενες τακτικές αποδοχές του εργαζόμενου είναι υπέρτερες των νόμιμων αποδοχών, οι αυξήσεις που προκύπτουν από την εφαρμογή των παραπάνω υπολογισμών της προϋπηρεσίας του από την 01.01.2024, συμψηφίζονται με τη διαφορά, που τυχόν προκύψει ανάμεσα στις καταβαλλόμενες αποδοχές και τις αναδιαμορφωθείσες κατά τα παραπάνω νόμιμες αποδοχές.

 

Τι ισχύει για το μεσοδιάστημα
 (από τη 14.02.2012 έως και την 31.12.2023)

Καμία αξίωση δεν γεννάται σε βάρος του εργοδότη, ούτε οφείλονται αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων για το χρόνο εργασίας, που διανύθηκε από τη 14.02.2012 μέχρι και την 31.12.2023. 

Επισημαίνεται στο σημείο αυτό ότι δεν τίθεται θέμα αξίωσης του εργαζομένου κατά τα παραπάνω μόνο εάν ο εργοδότης είχε υπολογίσει, κατά τον καθορισμό των αποδοχών του εργαζομένου, την προϋπηρεσία που είχε διανυθεί μέχρι και την 14.02.2012. Εάν, όμως, δεν είχε αναγνωρισθεί από τον εργοδότη η προϋπηρεσία που είχε διανυθεί μέχρι και το Φεβρουάριο του 2012,  με αποτέλεσμα ο εργαζόμενος, που αμειβόταν με τον νόμιμο κατώτατο μισθό, να λαμβάνει αποδοχές μικρότερες από αυτές που προέβλεπε, είτε το αρχικά ισχύον άρθρο ΙΑ ΙΙ παρ. 3 του ν. 4093/2012, είτε οι μεταγενέστερες Υπουργικές Αποφάσεις, που καθόριζαν το νόμιμο κατώτατο μισθό από το 2019 και ύστερα, ο εργαζόμενος θα μπορούσε να αξιώσει τις διαφορές ανάμεσα στις αποδοχές, που θα έπρεπε να λαμβάνει και τις αποδοχές που τελικώς εισέπραττε.

Να σημειωθεί ότι η εν λόγω αξίωση των εργαζομένων υπόκειται σε πενταετή παραγραφή και κατά συνέπεια, οι εργαζόμενοι μπορούν να προβάλλουν αξιώσεις για μη ληφθείσες διαφορές αποδοχών από το έτος 2018 και ύστερα. 

Τι θα ισχύει από την 01.01.2027 

Από την 01.01.2027 και εφόσον το ποσοστό της ανεργίας υπερβεί το 10% και μέχρι να διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω από 10%, θα ανασταλεί εκ νέου αυτοδικαίως η ισχύς των νομοθετικών διατάξεων και των ρυθμίσεων των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και των διαιτητικών αποφάσεων, που προβλέπουν αύξηση των μισθών ή των ημερομισθίων των εργαζομένων με βάση το χρόνο υπηρεσίας των εργαζομένων.